Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

pacem obsidibus datis Cs

  • 1 pax [1]

    1. pāx, pācis, f. (zu paciscor, pango, πήγνυμι), der zwischen zwei feindlichen, streitenden, bes. zwischen zwei Krieg führenden Parteien geschlossene Vergleich, der Friede, I) eig.: pax aeterna, Verg. u. Flor.: bona, Liv.: civilis, nach einem Bürgerkriege, Suet.: cruenta, Tac.: fida, Nep.: incruenta, Tac.: inhonesta, Tac.: iniquissima, Cic.: iniusta, Cic.: longa, Curt.: maritima (zur See), Cic.: perpetua, Sall. fr. u. Liv.: pax similis belli, Sen.: summa (tiefste), Cic. u. Tac.: tuta, Cic. u. Liv. – pacis cupidus, Sall.: in pacis artes promptior, Flor. – pacis artes, Curt. u. Flor.: pacis bona (Segnungen), Liv.: ebenso pacis commoda, Cic., u. pacis emolumenta, Tac.: condiciones pacis, Caes. u.a. (s. condiciono. B. 1, Bd. 1. S. 1421): pacis consilia, Liv.: pacis foedus, Vell.: pacis leges (Bedingungen), Liv.: pacis initia (Präliminarien), Varro: merces pacis, Sall. fr.: pacis ornamenta (Bedürfnisse), Cic.: intimus sinus pacis, Plin. pan.: pacis spes, Sall. u. Liv.: summa tranquillitas pacis atque otii, Cic.: pacis auctor, Friedensapostel, Cic. u. Liv.: pacis semper auctor, pacis semper laudator, Cic.: internuntius pacis, Curt.: pacis eius interpres, Liv.: interpres pacis et concordiae, Cic.: pacis bellique moderator, Flor.: pacis nuntius, Cic.: nata filia quasi futurae pacis obses, Sen. rhet.: pacis petendae oratores, Friedensgesandte, Liv.: oratrices pacis et foederis (v. den Sabinerinnen), Liv.: pignora pacis, v. Geiseln, Liv.: reconciliator pacis, Friedensstifter, Liv.: ruptores pacis, Tac.: auctores sponsoresque pacis, Liv.: forum, quod mihi templum quoddam pacis videtur, Ps. Quint. decl. – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl., zB. cum iis, Cic. u. Liv.; oder durch Genet., zB. patris, mit dem V., Ter.: pax Pyrrhi, mit P., Cic.: ebenso Ariovisti, Caes. – Abl. pace, im Frieden, Liv. u.a.; u. Ggstz. bello, Sall. (dah. bei Liv. verb. pace belloque, pace ac bello u. dgl., s. M. Müller II. Anh. zu Liv. 2, 1, 1): velut multā pace, wie im tiefen Fr., Tac. (aber auch in multa pace, Tac. hist. 3, 71): quasi mediā pace, gleichsam mitten im Fr., Tac.: pacis temporibus, in Friedenszeiten, Iustin.: aber auch in pace, im Fr., Sall. u.a. (auch Ggstz. in bello): in pace et otie, Cic.: in media pace, mitten im Fr., Liv. u.a.: cum pace, im Frieden (unbehelligt), zB. alqm dimittere, Cic.: cum bona pace, in gutem Frieden, ohne Störung, unbehelligt, in Ruhe, friedlich, zB. exercitum per fines suos transmittere, Liv., alteri populo imperitare, Liv.: vgl. Fabri Liv. 21, 24, 5. – pacis caritate, aus Liebe zum Fr. (Ggstz. belli amore), Tac. hist. 2, 37. – abnuere pacem (Ggstz. polliceri), Sall.: abnuere has pacis leges, Liv.: accipere pacem, Liv.: accipere pacem quāvis tutā condicione (unter jeder leidlichen B.), Cic.: alqm auctoritate adducere ad pacem, Cic.: adhortari alqm ad pacem, Cic.: agere (halten) pacem, Sall. fr.: agere tranquillam pacem, in Ruhe u. Frieden leben, Liv.: laetos agitare pacem, im frohen Genusse des Fr. leben, Sall. (vgl. quaesitum ab eo, pacem an bellum agitaturus foret, ob er Fr. od. Kr. haben wollte, Sall.): amittere spem pacis, Iustin., spem in perpetuum cum iis pacis, Liv.: aspernari pacem, Liv.: avertere alqm a consiliis pacis, Liv.: docebo ne coagmentari quidem posse pacem, Cic.: colere cum fide pacem, Liv.: componere pacem his condicionibus, Liv.: componere pacem cum Philippo, Liv.: componere qualemcumque pacem, um jeden Preis Fr. schließen, Aur. Vict.: conciliare pacem, Caes., pacem inter cives, Cic., pacem inter se, Enn. fr.: conficere pacem maritimam summā virtute atque incredibili celeritate (v. Pompejus), Cic.: confirmare cum proximis civitatibus pacem et amicitiam, Caes.: continere Galliam in pace, Hirt. b. G.: pax convenit, Sall., pax convenit cum alqo, Liv.: convenit mihi cum alqo de pace, Iustin.: cupere pacem, Sall. u. Flor.: dare pacem, Sall. u. Liv., alci pacem, Liv.: dare alci pacem summam, Cic.: dare alci pacis leges, Liv.: decernere pacem, concordiam et alia huiuscemodi, Sall. fr.: deferre (antragen) pacem hostibus, Liv.: dicere alci pacis leges, Liv.: dimittere pacis condiciones, Caes.: dirimere pacem, Liv., pacem Pyrrhi, Cic.: disturbare pacem et concordiam palam, Sall. fr.: emere pacem pretio, Liv.: eripere alci pacem, Cic.: cum Antoniis (mit Leuten wie Antonius) pax potest esse? Cic.: ulterior Hispania eo anno in pace fuit, Liv.: ubi pax evenerat (erfolgt war) aequitate, Sall.: exercere aeternam pacem, Verg.: exposcere pacem Teucris, Verg.: haec nova iniuria exturbavit (machte zunichte) omnem spem pacis, Liv.: facere pacem, Caes. u.a., pacem cum alqo, Cic. u.a.: ut pax fieret cum Carthaginiensibus, Liv.: pacem facere velle talibus condicionibus, Nep.: pax erat facta per obsidem puerum nobilem, Cic.: pacem facere (stiften) inter Thrasybulum et eos, qui urbem tenebant, his condicionibus, Nep.: firmare cum alqo perpetuam pacem amicitiamque, Liv.: florere (in vollem Maße genießen) bonā pace, Liv.: pacem an bellum gerens, im Friedens- od. Kriegsstande, Sall.: habere pacem (Ggstz. bellum gerere), Cic. u. Sall.: in quadraginta annos tutam pacem habere, Liv.: equidem ad pacem hortari non desino, Cic.: imminuere Bocchi pacem, Sall.: impetrare pacem, Liv.: cum sententia senatus inclinaret ad pacem foedusque faciendum, Liv.: inclinantur ad pacem omnium animi, Liv.: inire pacem cum alqo circa Misenum, Vell.: tanta barbaria est, ut nec intellegant pacem, daß sie vom Fr. keinen Begriff haben, Flor.: eam pacem irritam facere, Liv.: iungere pacem, Nep. u. Liv.: felicior pax est numquam lacessita, quam multo reparata sanguine, Sen.: loqui de pace, Liv.: malle pacem quam bellum od. bellum quam pacem, Sall.: mittere ad Caesarem legatos de pace, Caes.: mittere utroque legatos de pace, Liv.: mutare pace bellum, Sall.: pacem optare magis quam defendere, Sall. fr.: orare pacem, Sall.: dare vere pacem, non tantum ostendere (nicht bloß von ferne zeigen), Liv.: pangere pacem cum alqo, Liv.: paritur pax bello, Nep.: parare pacem, Liv.: parare alci pacem in perpetuum, Liv.: neque bellum neque pacem pati posse, Liv.: petere pacem, Caes. u.a.: pacem petere ab alqo, Nep.: polliceri pacem, Sall.: postulare pacem, Sall.: praestare (aufrecht erhalten) pacem, Sall. fr.: pacem ratam (gesichert) velle, Sall.: reconciliare pacem, Nep.: recuperare pacem, Sall.: redimere pacem obsidibus datis, Caes.: reparare pacem multo sanguine, Sen.: repetere pacem, Sall. fr.: repudiare pacem, Cic. u. Liv.: revocare senatum iam inclinatum a Pyrrhi pace, Cic.: rumpere pacem, Verg.: servare pacem, Vell., pacem cum alqo, Cic.: servire paci, auf den Fr. hinarbeiten, den Fr. anbahnen, Nep.: simulare pacem, Cic. u. Sall.: sollicitare omnium pacem, Liv.: inter duos reges statuitur pax, Iustin.: suadere pacem, Sall. fr.: coepisse suadere pacem, Cic.: turbare pacem, Liv., pacem Italiae, Tac.: uti pace, Fr. haben, Cic.: eo die pace sunt usi, ruhten die Feindseligkeiten, Caes.: velle pacem, Cic. – Plur. paces, Friedensverträge, Friedensschlüsse, Friedenszustände, bella atque paces, Sall. Iug. 31, 20: bella et paces, Hor. ep. 1, 3, 8: bonae paces, glückliche Fr., Segnungen des Fr., Hor. ep. 2, 1, 102: paces perficere, Plaut. Pers. 753: animadvertendum primum, quibus de causis aut quem ad modum constituerint paces, secundum, quā fide et iustitiā eas coluerint, Varro de vit. P. R. 3. fr. 7 (bei Non. 149, 15). – Personif., Pax, die Friedensgöttin, a) der Römer, der Augustus zuerst einen Altar auf dem Marsfelde weihte, an dem dreimal im Jahre (am 30. Jan., am 30. März u. am 4. Juli) geopfert wurde, Suet. Vesp. 9, 1. Ov. fast. 1, 709. Hor. carm. saec. 57. Petron. 124. v. 249. Vgl. Preller Röm. Mythol.3 Bd. 2. S. 250 f. – b) der Griechen = Εἰρήνη, Nep. Timoth. 2, 2.

    II) übtr.: 1) der Friede, die Ruhe, a) lebl. Ggstde., des Meeres, pax ipsa tumet, Stat. Theb. 7, 87: sensim infusā tranquilla per aequora pace, Sil. 7, 258: eines Flusses, flumen cum pace delabens Etruscum in mare, Hor. carm. 3, 29, 35: ubi pax fluminis rediit, Flor. 4, 2, 28: der Winde, ventorum paces, Lucr. 5, 1228. – b) der Mienen, des Gemütes, pacem vultus habet, Ov. met. 2, 858. – pax animi (v. Schlaf), Ov. met. 11, 624: pacem mentis habere volunt (carmina), Ov. trist. 5, 12, 4: temperantia pacem affert animis, Cic. de fin. 1, 47: semper in animo sapientis est placidissima pax, Cic. Tusc. 5, 48: pacem demus animo, Sen. de ira 3, 41, 2. – So auch die parenthet. Verbindungen, pace quod fiat tuā, sei nicht ungehalten oder böse darüber, Ter. eun. 466: u. pace tuā dixerim, sei darüber nicht ungehalten od. böse, nimm es mir nicht übel! verzeihe mir meine Worte! (wenn man eine abweichende Ansicht od. tadelnde Bemerkung vorbringt), Cic. Tusc. 5, 12 u.a. (s. Wyttenbach Cic. de legg. 3, 29. p. 438): ebenso pace horum dixerim, Cic. de or. 1, 76: pace loquar Veneris, V. sei darüber nicht böse, Ov. am. 3, 2, 50: pace vel Quirini vel Romuli dixerim, Quirinus oder Romulus mag mir das Wort verzeihen, Cic. de off. 3, 41: pace diligentiae Catonis dixerim, ohne der Gründlichkeit des K. zu nahe treten zu wollen, Vell. 1, 7, 4: pace P. Cassii Scipionisque et Laelii dixerim, Vell. 1, 17, 3: pace maiestatis eius dixerim, seine Majestät möge mir den Ausdruck verzeihen, Vell. 2, 129, 3. – c) die Ruhe, der Friede der Seele im Grabe, excepit illum magna et aeterna pax, er ging zum ewigen Fr. (= zur ewigen Ruhe) ein, Sen. ad Marc. 19, 6: u. auf Grabschriften, hic requiescit in pace N. N., s. Corp. inscr. Lat. 10, 3303 u. ö. – 2) die Gnade, Gunst, der Beistand der Götter, pacem ab Aesculapio petas, Plaut.: ab Iove ceterisque dis pacem ac veniam (Gnade u. Huld) peto, Cic.: pacem veniamque precata deorum, Liv.: iussi pacem deûm exposcere, Liv.: pacem deorum sanguine eorum exposcentes, Iustin.: caesis de more iuvencis exorat pacem divûm, Verg.: occupandam manium ac deae pacem rati, Iustin.: diu non impetrata pax deûm, Liv.: si pax veniaque ab diis impetrata esset, Liv. – 3) die friedliche (röm.) Herrschaft, pax Romana, Sen. de prov. 4, 14; ad Polyb. 15 (34), 1; de clem. 1, 4, 2. Plin. 27, 3. – 4) die wiederhergestellte Ruhe in der Kirche, Ruhe und Friede, Eccl. (s. Bünem. Lact. 5, 13, 10 u. 5, 21, 4). – / Der Abl. paci ist Varro sat. Men. 397 (bei Non. 213, 14) falsche Lesart (Riese u. Bücheler nach Ribbecks Vorschlag patris).

    lateinisch-deutsches > pax [1]

  • 2 pax

    1. pāx, pācis, f. (zu paciscor, pango, πήγνυμι), der zwischen zwei feindlichen, streitenden, bes. zwischen zwei Krieg führenden Parteien geschlossene Vergleich, der Friede, I) eig.: pax aeterna, Verg. u. Flor.: bona, Liv.: civilis, nach einem Bürgerkriege, Suet.: cruenta, Tac.: fida, Nep.: incruenta, Tac.: inhonesta, Tac.: iniquissima, Cic.: iniusta, Cic.: longa, Curt.: maritima (zur See), Cic.: perpetua, Sall. fr. u. Liv.: pax similis belli, Sen.: summa (tiefste), Cic. u. Tac.: tuta, Cic. u. Liv. – pacis cupidus, Sall.: in pacis artes promptior, Flor. – pacis artes, Curt. u. Flor.: pacis bona (Segnungen), Liv.: ebenso pacis commoda, Cic., u. pacis emolumenta, Tac.: condiciones pacis, Caes. u.a. (s. condicio no. B. 1, Bd. 1. S. 1421): pacis consilia, Liv.: pacis foedus, Vell.: pacis leges (Bedingungen), Liv.: pacis initia (Präliminarien), Varro: merces pacis, Sall. fr.: pacis ornamenta (Bedürfnisse), Cic.: intimus sinus pacis, Plin. pan.: pacis spes, Sall. u. Liv.: summa tranquillitas pacis atque otii, Cic.: pacis auctor, Friedensapostel, Cic. u. Liv.: pacis semper auctor, pacis semper laudator, Cic.: internuntius pacis, Curt.: pacis eius interpres, Liv.: interpres pacis et concordiae, Cic.: pacis bellique moderator, Flor.: pacis nuntius, Cic.: nata filia quasi futurae pacis obses, Sen. rhet.: pacis petendae oratores, Friedensgesandte, Liv.: oratrices pacis et
    ————
    foederis (v. den Sabinerinnen), Liv.: pignora pacis, v. Geiseln, Liv.: reconciliator pacis, Friedensstifter, Liv.: ruptores pacis, Tac.: auctores sponsoresque pacis, Liv.: forum, quod mihi templum quoddam pacis videtur, Ps. Quint. decl. – m. Ang. mit wem? durch cum m. Abl., zB. cum iis, Cic. u. Liv.; oder durch Genet., zB. patris, mit dem V., Ter.: pax Pyrrhi, mit P., Cic.: ebenso Ariovisti, Caes. – Abl. pace, im Frieden, Liv. u.a.; u. Ggstz. bello, Sall. (dah. bei Liv. verb. pace belloque, pace ac bello u. dgl., s. M. Müller II. Anh. zu Liv. 2, 1, 1): velut multā pace, wie im tiefen Fr., Tac. (aber auch in multa pace, Tac. hist. 3, 71): quasi mediā pace, gleichsam mitten im Fr., Tac.: pacis temporibus, in Friedenszeiten, Iustin.: aber auch in pace, im Fr., Sall. u.a. (auch Ggstz. in bello): in pace et otie, Cic.: in media pace, mitten im Fr., Liv. u.a.: cum pace, im Frieden (unbehelligt), zB. alqm dimittere, Cic.: cum bona pace, in gutem Frieden, ohne Störung, unbehelligt, in Ruhe, friedlich, zB. exercitum per fines suos transmittere, Liv., alteri populo imperitare, Liv.: vgl. Fabri Liv. 21, 24, 5. – pacis caritate, aus Liebe zum Fr. (Ggstz. belli amore), Tac. hist. 2, 37. – abnuere pacem (Ggstz. polliceri), Sall.: abnuere has pacis leges, Liv.: accipere pacem, Liv.: accipere pacem quāvis tutā condicione (unter jeder leidlichen B.), Cic.: alqm auctoritate adducere ad pacem, Cic.: adhortari alqm ad
    ————
    pacem, Cic.: agere (halten) pacem, Sall. fr.: agere tranquillam pacem, in Ruhe u. Frieden leben, Liv.: laetos agitare pacem, im frohen Genusse des Fr. leben, Sall. (vgl. quaesitum ab eo, pacem an bellum agitaturus foret, ob er Fr. od. Kr. haben wollte, Sall.): amittere spem pacis, Iustin., spem in perpetuum cum iis pacis, Liv.: aspernari pacem, Liv.: avertere alqm a consiliis pacis, Liv.: docebo ne coagmentari quidem posse pacem, Cic.: colere cum fide pacem, Liv.: componere pacem his condicionibus, Liv.: componere pacem cum Philippo, Liv.: componere qualemcumque pacem, um jeden Preis Fr. schließen, Aur. Vict.: conciliare pacem, Caes., pacem inter cives, Cic., pacem inter se, Enn. fr.: conficere pacem maritimam summā virtute atque incredibili celeritate (v. Pompejus), Cic.: confirmare cum proximis civitatibus pacem et amicitiam, Caes.: continere Galliam in pace, Hirt. b. G.: pax convenit, Sall., pax convenit cum alqo, Liv.: convenit mihi cum alqo de pace, Iustin.: cupere pacem, Sall. u. Flor.: dare pacem, Sall. u. Liv., alci pacem, Liv.: dare alci pacem summam, Cic.: dare alci pacis leges, Liv.: decernere pacem, concordiam et alia huiuscemodi, Sall. fr.: deferre (antragen) pacem hostibus, Liv.: dicere alci pacis leges, Liv.: dimittere pacis condiciones, Caes.: dirimere pacem, Liv., pacem Pyrrhi, Cic.: disturbare pacem et concordiam palam, Sall. fr.: emere pacem pretio, Liv.:
    ————
    eripere alci pacem, Cic.: cum Antoniis (mit Leuten wie Antonius) pax potest esse? Cic.: ulterior Hispania eo anno in pace fuit, Liv.: ubi pax evenerat (erfolgt war) aequitate, Sall.: exercere aeternam pacem, Verg.: exposcere pacem Teucris, Verg.: haec nova iniuria exturbavit (machte zunichte) omnem spem pacis, Liv.: facere pacem, Caes. u.a., pacem cum alqo, Cic. u.a.: ut pax fieret cum Carthaginiensibus, Liv.: pacem facere velle talibus condicionibus, Nep.: pax erat facta per obsidem puerum nobilem, Cic.: pacem facere (stiften) inter Thrasybulum et eos, qui urbem tenebant, his condicionibus, Nep.: firmare cum alqo perpetuam pacem amicitiamque, Liv.: florere (in vollem Maße genießen) bonā pace, Liv.: pacem an bellum gerens, im Friedens- od. Kriegsstande, Sall.: habere pacem (Ggstz. bellum gerere), Cic. u. Sall.: in quadraginta annos tutam pacem habere, Liv.: equidem ad pacem hortari non desino, Cic.: imminuere Bocchi pacem, Sall.: impetrare pacem, Liv.: cum sententia senatus inclinaret ad pacem foedusque faciendum, Liv.: inclinantur ad pacem omnium animi, Liv.: inire pacem cum alqo circa Misenum, Vell.: tanta barbaria est, ut nec intellegant pacem, daß sie vom Fr. keinen Begriff haben, Flor.: eam pacem irritam facere, Liv.: iungere pacem, Nep. u. Liv.: felicior pax est numquam lacessita, quam multo reparata sanguine, Sen.: loqui de pace, Liv.: malle pacem quam bellum od.
    ————
    bellum quam pacem, Sall.: mittere ad Caesarem legatos de pace, Caes.: mittere utroque legatos de pace, Liv.: mutare pace bellum, Sall.: pacem optare magis quam defendere, Sall. fr.: orare pacem, Sall.: dare vere pacem, non tantum ostendere (nicht bloß von ferne zeigen), Liv.: pangere pacem cum alqo, Liv.: paritur pax bello, Nep.: parare pacem, Liv.: parare alci pacem in perpetuum, Liv.: neque bellum neque pacem pati posse, Liv.: petere pacem, Caes. u.a.: pacem petere ab alqo, Nep.: polliceri pacem, Sall.: postulare pacem, Sall.: praestare (aufrecht erhalten) pacem, Sall. fr.: pacem ratam (gesichert) velle, Sall.: reconciliare pacem, Nep.: recuperare pacem, Sall.: redimere pacem obsidibus datis, Caes.: reparare pacem multo sanguine, Sen.: repetere pacem, Sall. fr.: repudiare pacem, Cic. u. Liv.: revocare senatum iam inclinatum a Pyrrhi pace, Cic.: rumpere pacem, Verg.: servare pacem, Vell., pacem cum alqo, Cic.: servire paci, auf den Fr. hinarbeiten, den Fr. anbahnen, Nep.: simulare pacem, Cic. u. Sall.: sollicitare omnium pacem, Liv.: inter duos reges statuitur pax, Iustin.: suadere pacem, Sall. fr.: coepisse suadere pacem, Cic.: turbare pacem, Liv., pacem Italiae, Tac.: uti pace, Fr. haben, Cic.: eo die pace sunt usi, ruhten die Feindseligkeiten, Caes.: velle pacem, Cic. – Plur. paces, Friedensverträge, Friedensschlüsse, Friedenszustände, bella atque paces, Sall. Iug. 31, 20:
    ————
    bella et paces, Hor. ep. 1, 3, 8: bonae paces, glückliche Fr., Segnungen des Fr., Hor. ep. 2, 1, 102: paces perficere, Plaut. Pers. 753: animadvertendum primum, quibus de causis aut quem ad modum constituerint paces, secundum, quā fide et iustitiā eas coluerint, Varro de vit. P. R. 3. fr. 7 (bei Non. 149, 15). – Personif., Pax, die Friedensgöttin, a) der Römer, der Augustus zuerst einen Altar auf dem Marsfelde weihte, an dem dreimal im Jahre (am 30. Jan., am 30. März u. am 4. Juli) geopfert wurde, Suet. Vesp. 9, 1. Ov. fast. 1, 709. Hor. carm. saec. 57. Petron. 124. v. 249. Vgl. Preller Röm. Mythol.3 Bd. 2. S. 250 f. – b) der Griechen = Εἰρήνη, Nep. Timoth. 2, 2.
    II) übtr.: 1) der Friede, die Ruhe, a) lebl. Ggstde., des Meeres, pax ipsa tumet, Stat. Theb. 7, 87: sensim infusā tranquilla per aequora pace, Sil. 7, 258: eines Flusses, flumen cum pace delabens Etruscum in mare, Hor. carm. 3, 29, 35: ubi pax fluminis rediit, Flor. 4, 2, 28: der Winde, ventorum paces, Lucr. 5, 1228. – b) der Mienen, des Gemütes, pacem vultus habet, Ov. met. 2, 858. – pax animi (v. Schlaf), Ov. met. 11, 624: pacem mentis habere volunt (carmina), Ov. trist. 5, 12, 4: temperantia pacem affert animis, Cic. de fin. 1, 47: semper in animo sapientis est placidissima pax, Cic. Tusc. 5, 48: pacem demus animo, Sen. de ira 3, 41, 2. – So auch die parenthet. Verbindungen, pace
    ————
    quod fiat tuā, sei nicht ungehalten oder böse darüber, Ter. eun. 466: u. pace tuā dixerim, sei darüber nicht ungehalten od. böse, nimm es mir nicht übel! verzeihe mir meine Worte! (wenn man eine abweichende Ansicht od. tadelnde Bemerkung vorbringt), Cic. Tusc. 5, 12 u.a. (s. Wyttenbach Cic. de legg. 3, 29. p. 438): ebenso pace horum dixerim, Cic. de or. 1, 76: pace loquar Veneris, V. sei darüber nicht böse, Ov. am. 3, 2, 50: pace vel Quirini vel Romuli dixerim, Quirinus oder Romulus mag mir das Wort verzeihen, Cic. de off. 3, 41: pace diligentiae Catonis dixerim, ohne der Gründlichkeit des K. zu nahe treten zu wollen, Vell. 1, 7, 4: pace P. Cassii Scipionisque et Laelii dixerim, Vell. 1, 17, 3: pace maiestatis eius dixerim, seine Majestät möge mir den Ausdruck verzeihen, Vell. 2, 129, 3. – c) die Ruhe, der Friede der Seele im Grabe, excepit illum magna et aeterna pax, er ging zum ewigen Fr. (= zur ewigen Ruhe) ein, Sen. ad Marc. 19, 6: u. auf Grabschriften, hic requiescit in pace N. N., s. Corp. inscr. Lat. 10, 3303 u. ö. – 2) die Gnade, Gunst, der Beistand der Götter, pacem ab Aesculapio petas, Plaut.: ab Iove ceterisque dis pacem ac veniam (Gnade u. Huld) peto, Cic.: pacem veniamque precata deorum, Liv.: iussi pacem deûm exposcere, Liv.: pacem deorum sanguine eorum exposcentes, Iustin.: caesis de more iuvencis exorat pacem divûm, Verg.: occupandam manium ac deae
    ————
    pacem rati, Iustin.: diu non impetrata pax deûm, Liv.: si pax veniaque ab diis impetrata esset, Liv. – 3) die friedliche (röm.) Herrschaft, pax Romana, Sen. de prov. 4, 14; ad Polyb. 15 (34), 1; de clem. 1, 4, 2. Plin. 27, 3. – 4) die wiederhergestellte Ruhe in der Kirche, Ruhe und Friede, Eccl. (s. Bünem. Lact. 5, 13, 10 u. 5, 21, 4). – Der Abl. paci ist Varro sat. Men. 397 (bei Non. 213, 14) falsche Lesart (Riese u. Bücheler nach Ribbecks Vorschlag patris).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > pax

  • 3 redimo

    ēmī, ēmptum (ēmtum), ere [red + emo ]
    1) выкупать (domum C; captives ab hostibus rhH.); вносить выкуп, освобождать ( captos e servitute C)
    r. se ab aliquo Pt — откупиться от кого-л.
    2) предотвратить, избежать ( mortem morte alterius O); полюбовно улаживать ( litem C)
    3) искупать, заглаживать ( culpam C)
    4) спасать, выручать ( aliquem sanguine suo Nep)
    5)
    а) покупать (necessaria ad aliquid L)
    plausor redēmptusсм. plausor
    б) обретать, приобретать, добывать, добиваться ( pacem obsidibus datis Cs); снискать ( largitione voluntatem alicujus Cs)
    7) брать с подряда, получать подряд (r. opus C)

    Латинско-русский словарь > redimo

  • 4 firmo

    firmo, āvi, ātum, 1, v. a. [firmus], to make firm or fast, to strengthen, fortify, support (freq. and class.).
    I.
    Lit.:

    lacertos,

    Lucr. 6, 397:

    corpora juvenum firmari labore voluerunt,

    Cic. Tusc. 2, 15, 36:

    corpora cibo,

    Liv. 27, 13 fin.:

    vexatos milites quiete,

    Curt. 9, 10:

    praegnantes largo pascuo,

    Col. 6, 27, 10:

    bitumen aeramentis illinitur firmatque ea contra ignes,

    Plin. 35, 15, 51, § 182:

    remedium ad dentium mobilĭs firmandos,

    id. 21, 31, 105, § 180:

    aestuaria aggeribus et pontibus,

    Tac. A. 4, 73:

    vestigia,

    Verg. A. 3, 659:

    gradum,

    Quint. 9, 4, 129:

    alvum solutam,

    to bind, Cels. 1, 3; Plin. 14, 18, 22, § 117.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to fortify, strengthen, secure; to make lasting, durable, permanent:

    (Romulus) urbem auspicato condere, et firmare dicitur primum cogitavisse rem publicam,

    Cic. Rep. 2, 3; cf.:

    urbem colonis firmare,

    id. ib. 2, 18; so,

    novam civitatem,

    id. ib. 2, 7:

    provinciam pace praesidiisque,

    id. Fam. 1, 7, 4:

    locum magnis munitionibus,

    Caes. B. G. 6, 29, 3:

    turres praesidiis,

    Sall. J. 23, 1:

    aditum urbis,

    Verg. A. 11, 466:

    aciem subsidiis,

    Liv. 9, 17, 15:

    latronum opes firmare atque augere,

    Cic. Off. 2, 11, 40;

    in aliquos imperium,

    id. Sull. 11, 32:

    vocem,

    id. de Or. 3, 61, 227:

    firmari consuetudine,

    Quint. 11, 3, 24:

    quorum (hominum) cum adolescentiae cupiditates defervissent, eximiae virtutes firmata jam aetate exstiterunt,

    Cic. Cael. 18, 43; cf.:

    animus adolescentis nondum consilio ac ratione firmatus,

    id. Clu. 6, 13:

    firmata stirpe virtutis,

    id. Cael. 32, 79:

    pacem amicitiamque,

    Liv. 9, 3, 10:

    memoria praecipue firmatur atque alitur exercitatione,

    Quint. 1, 1, 36; so,

    memoriam,

    id. 2, 4, 15:

    opinio omnium gentium firmata consensu,

    Cic. Div. 1, 1, 1:

    non tamen pro firmato stetit magistratus ejus jus,

    Liv. 4, 7, 3.—
    B.
    In partic.
    1.
    To strengthen in resolution, to encourage, animate:

    cujus adventus Pompeianos compressit nostrosque firmavit, ut, etc.,

    Caes. B. C. 3, 65, 2:

    donec firmaret consilio patres auctor,

    Hor. C. 3, 5, 46: suos, Just. 2, 11:

    plebem hinc provocatione, hinc tribunicio auxilio,

    Liv. 3, 55:

    cunctos alloquio et cura sibique et proelio,

    Tac. A. 1, 71:

    animum exemplis,

    id. ib. 16, 35:

    animum praesenti pignore,

    Verg. A. 3, 611:

    firmatus animi,

    Sall. Hist. Fragm. 3, 24, p. 236 ed. Gerl. (ap. Arus. Mess. p. 232 ed. Lindem.).—
    2.
    In fidelity, to make sure of, secure:

    civitates obsidibus,

    Hirt. B. G. 8, 27.—
    3.
    to confirm, show, prove; to affirm, assert, declare, promise the correctness or truth of a circumstance, statement, etc. (less freq. than confirmo, affirmo):

    cum intelligat, quam multa firmentur jure jurando,

    Cic. Leg. 2, 7, 16:

    si vis et natura fati ex divinationis ratione firmabitur,

    id. Fat. 5, 11:

    firmatam dare fidem,

    Plaut. Mil. 2, 5, 45; so,

    fidem,

    Ter. And. 3, 1, 4; id. Hec. 4, 2, 5:

    vix quidquam firmare ausim,

    Tac. A. 1, 81; 6, 6; id. H. 2, 9:

    hoc genus in rebus firmandum est multa prius quam Ipsius rei rationem reddere possis,

    to prove, Lucr. 6, 917:

    da augurium, atque haec omina firma,

    Verg. A. 2, 691; so,

    numina,

    id. ib. 8, 78.—
    (β).
    With object-clauses:

    seque et ibi futurum, ubi praescripserit et ea facturum, quae imperarit obsidibus datis firmat,

    Hirt. B. G. 8, 48, 9; cf.:

    paratis omnium animis reversuros firmaverunt,

    Tac. H. 2, 9:

    firmare necesse est, nil esse in promptu, etc.,

    Lucr. 6, 940.—In pass. with a subject-clause:

    sata bene provenire firmantur,

    Pall. 11, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > firmo

  • 5 redimo

    rĕd-ĭmo, ēmi, emptum, 3, v. a. [emo].
    I.
    To buy back, repurchase (freq. and class.; syn.: recupero, reparo).
    A.
    In gen.:

    eam (domum) non minoris, quam emit Antonius, redimet,

    Cic. Phil. 13, 5, 10:

    neque adeo hasce emi mihi — illi redemi rursum,

    Plaut. Trin. 1, 2, 145:

    aut emendum sibi quod non habebat, aut redimendum quod habebat,

    Cic. Sest. 30, 66:

    de fundo redimendo,

    id. Att. 11, 13, 4:

    orabo, ut mihi pallam reddat, quam dudum dedi, Aliam illi redimam meliorem,

    will buy in return, Plaut. Men. 4, 2, 115; 4, 3, 6; cf. Plin. 6, 28, 32, § 162.—
    B.
    In partic., to buy back, ransom, release, redeem a prisoner, slave, etc.: Li. Tu redimes me, si me hostes interceperint? De. Redimam, Plaut. As. 1, 1, 93; Ter. Eun. 1, 1, 29:

    ut is homo redimatur illi,

    Plaut. Capt. 2, 2, 91; cf. id. Merc. 3, 1, 31:

    captos, captivos ab hoste, a praedonibus, etc.,

    Cic. Off. 2, 16, 55; id. Verr. 2, 5, 34, § 90; cf.:

    haec benignitas, redimi e servitute captos,

    id. Off. 2, 18, 63; Plaut. Pers. 4, 6, 14:

    servi in publicum redempti ac manumissi,

    ransomed, liberated at public cost, Liv. 26, 27:

    me raptum pugnā pretiove redemptum Mandere humo,

    Verg. A. 9, 213; Ov. H. 3, 39; id. Am. 1, 8, 63. — Hence,
    2.
    In gen., to buy off from any thing; to set free, release, rescue:

    aliquem a piratis publicā civitatium pecuniā,

    Vell. 2, 42, 3:

    pecuniā se a judicibus, palam redemerat,

    Cic. Mil. 32, 87; cf.:

    se ab inquisitoribus pecuniā,

    Suet. Caes. 1:

    se a Gallis auro,

    Liv. 22, 59:

    se a cane,

    Petr. 72 fin.:

    se ab invidiā fortunae,

    Plin. 37, 1, 2, § 3:

    aliquem suo sanguine ab Acheronte,

    Nep. Dion, 10, 2; cf.:

    fratrem Pollux alternā morte redemit,

    Verg. A. 6, 121:

    corpus (sc. a morbo),

    Ov. R. Am. 229:

    redimite armis civitatem, quam auro majores vestri redemerunt,

    Liv. 9, 4, 9; 15, 34, 5: so,

    redemit Dominus Jacob,

    Vulg. Jer. 31, 11; id. 1 Pet. 1, 18 et saep. —
    II.
    To buy up.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen. (rare):

    statim redemi fundos omnes, qui patroni mei fuerant,

    Petr. 7:

    essedum sumptuose fabricatum,

    Suet. Claud. 16:

    libros suppressos,

    id. Gram. 8.—
    (β).
    Of persons, to hire, bribe:

    auditores conducti et redempti,

    Plin. Ep. 2, 14, 4; so,

    plausor redemptus,

    Petr. 5, 8:

    tutor aut curator redemptus,

    Cod. Just. 5, 1, 4:

    aemuli corrupti ac redempti,

    ib. 10, 54.— More freq. and class.,
    2.
    In partic., a mercant. and jurid. t. t., to take or undertake by contract; to hire, farm, etc.:

    Dumnorigem portoria reliquaque omnia Aeduorum vectigalia parvo pretio redempta habere,

    Caes. B. G. 1, 18; Varr. L. L. 6, § 92 Müll.; cf.:

    picarias de censoribus,

    Cic. Brut. 22, 85:

    opus,

    id. Verr. 2, 1, 54, § 141:

    istum eripiendum,

    id. ib. 2, 1, 11, §

    31: vestimenta texenda vel insulam, vel navem fabricandam,

    Dig. 7, 8, 12 fin.:

    litem,

    to undertake, Cic. Rosc. Com. 12, 35.— Esp., in law, t. t., to undertake the risk of a suit for a consideration (which was held dishonorable;

    opp. to the authorized stipulation of a fee): litem te redemisse contra bonos mores,

    Cod. Just. 2, 12, 15; cf.

    also: redimit eventum litium majoris pecuniae praemio contra bonos mores (procurator),

    Dig. 17, 1, 7:

    qui alios actionum suarum redimunt exactores,

    i. e. who engage persons to undertake their suits in their own names, Cod. Just. 2, 13, 2; so ib. 2, 13, 1; cf., respecting redimere litem, Mühlenbruch, Die Lehre von der Cession, p. 362 sq.—
    B.
    Trop., to buy, purchase.
    1.
    To gain, acquire, obtain, procure any thing desirable:

    ut ab eo (praetore) servorum sceleris conjurationisque damnatorum vita vel ipso carnifice internuncio redimeretur,

    Cic. Verr. 2, 5, 6, § 14:

    ego vitam omnium civium... quinque hominum amentium ac perditorum poenā redemi,

    id. Sull. 11, 33: non vitam liberum sed mortis celeritatem pretio, id. Verr. 2, 5, 45, § 119:

    sepeliendi potestatem pretio,

    id. ib.:

    pacem sibi sempiternam,

    id. Q. Fr. 1, 1, 11, § 34:

    pacem Ariovisti ne obsidibus quidem datis,

    Caes. B. G. 1, 37:

    pacem ab aliquo,

    Just. 43, 5, 9:

    omnium gratiam atque amicitiam ejus morte,

    Caes. B. G. 1, 44 fin.:

    militum voluntates largitione,

    id. B. C. 1, 39:

    primo tantummodo belli moram,

    Sall. J. 29, 3:

    neve auro redimat jus triste sepulcri,

    Ov. M. 13, 472:

    mutuam dissimulationem mali,

    Tac. Agr. 6:

    quidquid homines vel vitā aestimant vel morte redimunt,

    Curt. 5, 5, 18; 5, 9, 3.—
    2.
    To buy off, i. e. to ward off, obviate, avert an evil:

    quam (acerbitatem) ego a re publicā meis privatis et domesticis incommodis libentissime redemissem,

    Cic. Fam. 2, 16, 4:

    haec vero, quae vel vitā redimi recte possunt, aestimare pecuniā non queo,

    id. Verr. 2, 5, 9, § 23:

    qui se uno quaestu decumarum omnia sua pericula redempturum esse dicebat,

    id. ib. 2, 3, 19, §

    49: metum virgarum pretio,

    id. ib. 2, 5, 44, §

    117: ignominiam assiduo labore,

    Front. Strat. 4, 1, 21:

    bellum ab Illyriis pactā mercede redimere,

    Just. 7, 5, 1; cf.

    bella,

    id. 6, 1, 6; 7, 5, 1; 7, 6, 5:

    si mea mors redimenda tuā esset,

    Ov. P. 3, 1, 105; cf.:

    nec te pugnantem tua forma redemit,

    id. M. 12, 393:

    qui delatorem redemit,

    has bought off, hushed up, Dig. 49, 14, 29.—
    3.
    To pay for; to make amends, atone, compensate for a wrong:

    flagitium aut facinus redimere,

    Sall. C. 14, 3:

    multa desidiae crimina morte,

    Vell. 2, 87 Ruhnk.:

    nullam congiario culpam,

    Plin. Pan. 28, 2; cf. simply culpam, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8:

    vitium auctore (sc. Jove),

    Ov. H. 17, 49:

    sua perjuria per nostram poenam,

    id. Am. 3, 3, 21.—
    4.
    Of one's word or promise, to redeem, keep:

    verba sua,

    Sen. Ben. 4, 36, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > redimo

  • 6 quidem

        quidem adv.    [2 qui+demonst. ending -dem]. Expressing emphasis or assurance, assuredly, certainly, in fact, indeed: istaec quidem contumelia est, an affront indeed, T.: decipere hoc quidem est, non iudicare: et poscit quidem? really, T.: sibi quidem persuaderi, eum, etc., Cs.: post solstitium, et quidem aliquot diebus: quod quidem perinlustre fuit, N.—In answers, certainly, of course: visne sermoni demus operam sedentes? sane quidem, by all means. si quidem dicimus, etc., since. —In antithesis, but, however, yet: utebatur hominibus improbis multis, et quidem optimis se viris deditum esse simulabat: re quidem verā, but in fact, N.—Introducing an example, for instance, for example: Dicaearchus quidem et Aristoxenus nullum omnino animum esse dixerunt.—Restrictive, at least, certainly, in truth: nihil ex me quidem audire potuisses: nunc quidem profecto Romae es: vestrae quidem certe vitae prospiciam, Cs.—In the phrase, ne... quidem, not even: ne obsidibus quidem datis pacem redimere potuisse, Cs.: ac ne illud quidem vobis neglegendum est. —For et ne... quidem, nec... quidem is rare, and not indeed, and that not: nec eius quidem rei finem video.
    * * *
    indeed (postpositive), certainly, even, at least; ne...quidem -- not...even

    Latin-English dictionary > quidem

  • 7 redimō

        redimō ēmī, ēmptus, ere    [red-+emo], to buy back, repurchase, redeem: (domum) non minoris, quam emit Antonius, redimet: de fundo redimendo.— To ransom, release, redeem: captum quam queas Minumo, T.: cum legati populi R. redempti sint: e servitute: servi in publicum redempti ac manumissi, ransomed at the public cost, L.— To buy off, set free, release, rescue: pecuniā se a iudicibus palam redemerat: eum suo sanguine ab Acheronte, N.: fratrem Pollux alternā morte redemit, V.: corpus (a morbo), O.: armis civitatem, L.— To buy up, obtain by purchase, take by contract, undertake, hire, farm: belli moram, secure by bribery, S.: vectigalia parvo pretio redempta habere, Cs.: picarias de censoribus: litem, undertake.—Fig., to buy, purchase, redeem, secure, gain, acquire, obtain, procure: ut ab eo (praetorc) servorum vita redimeretur: pretio sepeliendi potestatem: ne obsidibus quidem datis, pacem Ariovisti, Cs.: auro ius triste sepulcri, O.: mutuam dissimulationem mali, Ta.: alqd morte, Cu.— To buy off, ward off, obviate, avert: (acerbitatem) a re p. meis incommodis: metum virgarum pretio: Si mea mors redimenda tuā esset, O.— To pay for, make amends for, atone for, compensate for: flagitium aut facinus, S.: sua per nostram periuria poenam, O.
    * * *
    I
    redimere, redemi, redemptus V TRANS
    buy back, recover, replace by purchase; buy up; make good, fulfil (promise); redeem; atone for; ransom; rescue/save; contract for; buy/purchase; buy off
    II
    redimere, redimi, - V TRANS
    buy back, recover, replace by purchase; buy up; make good, fulfil (promise); redeem; atone for; ransom; rescue/save; contract for; buy/purchase; buy off

    Latin-English dictionary > redimō

  • 8 quidem

    quĭdem, adv.
    I.
    Indeed:

    sibi quidem persuaderi, eum, etc.,

    Caes. B. C. 1, 40:

    tantum doleo, ac mirifice quidem,

    Cic. Att. 2, 19, 1:

    in his locis post solstitium Canicula oritur, et quidem aliquot diebus,

    id. Div. 2, 44, 93.—
    B.
    Esp.
    1.
    In a confirmation or extension of what precedes, too, also:

    et poscit quidem,

    Ter. Heaut. 3, 3, 45:

    pergam, quo coepi hoc iter, Et quidem ego,

    id. Hec. 1, 2, 120:

    quod quidem perillustre fuit,

    Nep. Att. 12, 3.—
    2.
    In a qualification or opposing thought, but, however, yet:

    utebatur hominibus improbis multis, et quidem optimis se viris deditum esse simulabat,

    Cic. Cael. 5, 12:

    re quidem verā,

    but in fact, Nep. Con. 2, 2; id. Hann. 2, 6.—
    C.
    In the phrases,
    1.
    Ne... quidem, not even:

    ne obsidibus quidem datis pacem redimere potuisse,

    Caes. B. G. 1, 37 (v. ne).—
    2.
    Nec (neque)... quidem, and not indeed, and that not (very rare, and never ac or et ne quidem; v. Madv. ad Cic. Fin. Exc. 111, p. 809 sqq.; Rib. Lat. Part. p. 46 sqq.): his litteris animum tuum confirmandum puto;

    nec iis quidem verbis, quibus... sed ut, etc.,

    Cic. Fam. 6, 6, 2:

    nec ejus quidem rei finem video,

    id. ib. 12, 1, 1:

    nec nunc quidem viris desidero adulescentis,

    id. Sen. 9, 27; Quint. 9, 3, 55. —
    II.
    At least, certainly, in truth, forsooth:

    unum quidem hercle certum promitto tibi,

    Plaut. Stich. 3, 2, 26:

    non video causam, cur ita sit, hoc quidem tempore,

    Cic. Att. 9, 2, 2:

    ex me quidem nihil audire potuisses,

    id. N. D. 1, 21, 57:

    nunc quidem profecto Romae es,

    id. Att. 6, 5, 1:

    volui id quidem efficere certe,

    id. Brut. 3, 13:

    quidem certe,

    Plaut. Am. 1, 1, 261; Caes. B. G. 7, 50, 4 al.— In expressing the utmost indignation, indeed, truly:

    nam istaec quidem contumelia est,

    for that is an affront indeed, Ter. Heaut. 3, 3, 5; Caes. ap. Suet. Caes. 82.—
    III.
    In introducing an example, for instance, for example:

    Dicaearchus quidem et Aristoxenus nullum omnino animum esse dixerunt,

    Cic. Tusc. 1, 22, 51; 1, 33, 80; Nep. Att. 11, 4; 14, 1

    Lewis & Short latin dictionary > quidem

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»